Της Μαίρης Αγρογιάννη, μέλους του ΔΣ του Συλλόγου Εργαζομένων Κρατικού Νοσοκομείου Νίκαιας και του ΔΣ της ΕΙΝΑΠ, μέλους της ΤΕ Υγείας - Πρόνοιας Αττικής του ΚΚΕ
Η κυβέρνηση της ΝΔ παρουσίασε και ετοιμάζεται να φέρει για ψήφιση το νομοσχέδιο για τα Εργασιακά, το οποίο, βασιζόμενο στις Οδηγίες της ΕΕ για «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας, φέρνει συντριπτικό χτύπημα στο 8ωρο. Οι νοσοκομειακοί γιατροί έχουμε εμπειρία, καθώς είμαστε από τους πρώτους κλάδους όπου εξειδικεύτηκαν και νομοθετήθηκαν οι αντιδραστικές αυτές Οδηγίες.
Συγκεκριμένα, τον Νοέμβρη του 2017 η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ νομοθέτησε εν μέσω κινητοποιήσεων τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας των νοσοκομειακών γιατρών. Το ΚΚΕ προειδοποιούσε από τότε ότι ανοίγει ο δρόμος ώστε μετά τους γιατρούς να πάρουν σειρά και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι.
* * *
Ο νόμος βασίστηκε στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/88 και προβλέπει τα εξής:
Μέσο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας 48 ωρών, με περίοδο αναφοράς το τετράμηνο. Οι 48 ώρες δεν είναι ο ανώτερος επιτρεπτός εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας, αλλά ο μέσος όρος! Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας γιατρός μπορεί να δουλεύει για 12 ώρες, 5 μέρες τη βδομάδα, για τουλάχιστον ένα μήνα.
Νομοθέτηση του «opt-out», δηλαδή με ατομική συναίνεση του γιατρού αύξηση του μέσου εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας από τις 48 στις 60 ώρες.
Σπάσιμο του χρόνου εργασίας σε «ενεργό» και «ανενεργό», με τις εφημερίες ετοιμότητας, στις οποίες ο γιατρός μπορεί να κληθεί να παρουσιαστεί στο νοσοκομείο ανά πάσα στιγμή, να μην προσμετρώνται στο 48ωρο και συνεπώς να μη θεωρούνται εργάσιμος χρόνος.
«Ισοδύναμο αντισταθμιστικό χρόνο» μέσα στις επόμενες 14 μέρες σε περίπτωση που παραβιαστεί η προβλεπόμενη εβδομαδιαία ανάπαυση.
Οι ομοιότητες με το τωρινό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας είναι εμφανείς σε ό,τι αφορά τον χρόνο εργασίας, μιας και το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν στοχεύει μόνο σε αυτόν, αλλά επιδιώκει να τσακίσει συνολικά εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα... Οι επιχειρήσεις θα μπορούν να απασχολούν τους εργαζόμενους έως 10 ώρες ημερησίως κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή. Οι πρόσθετες ώρες εργασίας θα αντισταθμίζονται εντός του ίδιου εξαμήνου.
* * *
Οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης της ΝΔ είναι ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο αποτελεί «προστασία της εργασίας» και δίνει «δύναμη στον εργαζόμενο». Διά του υπουργού Εργασίας ισχυρίζεται ότι «συμφιλιώνεται η επαγγελματική με την οικογενειακή ζωή», ότι «ο εργαζόμενος θα είναι ελεύθερος να επιλέξει πώς θα δουλέψει».
Όλα αυτά δεν μπορούν παρά να μας φέρουν στη μνήμη τους αντίστοιχους ισχυρισμούς της τότε κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Συγκεκριμένα, αφού νομοθέτησε με fast track διαδικασίες την απορρύθμιση του χρόνου εργασίας των γιατρών, πανηγύριζε για την εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας, διότι «δίνει τη δυνατότητα στα νοσοκομεία να εξασφαλίσουν σταδιακά ανθρώπινες συνθήκες εφημέρευσης, οργάνωσης των εκπαιδευτικών προγραμμάτων τους και κάλυψης των λειτουργικών αναγκών τους» («Η Αυγή», «Περί του ορίου απασχόλησης των γιατρών του ΕΣΥ», 22/11/2017).
Η δε συνδικαλιστική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, μέσα από κείμενο του επικεφαλής της και πρώην προέδρου των νοσοκομειακών γιατρών Δ. Βαρνάβα, ισχυριζόταν ότι οι ρυθμίσεις του νόμου σε πολλές περιπτώσεις προστατεύουν τους νοσοκομειακούς γιατρούς από την υπερεργασία και την εξάντληση. Χαρακτήριζε μάλιστα οτιδήποτε άλλο παραπληροφόρηση «που προέρχεται κατευθείαν από τα έντυπα του Περισσού»!
* * *
Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική και αποδείχθηκε περίτρανα τα χρόνια που πέρασαν από την ψήφιση του νόμου. Παρότι δεν έχει προχωρήσει η πλήρης εφαρμογή του, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που διοικήσεις τον επικαλούνται για να αναγκάσουν τους γιατρούς σε υπερεργασία, να περικόψουν το δικαίωμα του ρεπό, προσπαθώντας να καλύψουν τα τεράστια κενά που υπάρχουν. Για παράδειγμα, στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας του «Ευαγγελισμού», όταν αυξήθηκαν οι κλίνες εν μέσω πανδημίας, για να καλυφθούν οι εφημερίες εφαρμόστηκε η «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας. Οι γιατροί έφτασαν να εργάζονται 12 ώρες τη μέρα για 5 μέρες τη βδομάδα ή και παραπάνω!
Ο ισχυρισμός για δήθεν «ατομική συναίνεση των γιατρών» στην αύξηση του χρόνου εργασίας τους έγινε σκόνη την περίοδο της πανδημίας. Τα φαινόμενα αυταρχισμού, τα εκατοντάδες «εντέλλεσθε», η ασφυκτική πίεση για υπερεφημέρευση έδειξαν τι πραγματικά συμβαίνει όταν οι αυξημένες και επιτακτικές ανάγκες δεν μπορούν να καλυφθούν με το υπάρχον ανεπαρκές προσωπικό. Τότε η «ελεύθερη συναίνεση» πάει περίπατο...
Και αν συμβαίνουν αυτά στους γιατρούς του δημόσιου συστήματος Υγείας, είναι εύκολα κατανοητό τι θα συμβεί στους υπαλλήλους και τους εργάτες του ιδιωτικού τομέα, εκεί που νόμος είναι η πάση θυσία επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους. Τα ίδια λοιπόν και χειρότερα θα ισχύσουν και με το 10ωρο, που «θα το ζητάει εθελοντικά ο εργαζόμενος και δεν θα προχωράει χωρίς δικό του αίτημα», όπως ισχυρίζεται ο υπουργός Εργασίας. Η δήθεν ελεύθερη βούληση θα υποτάσσεται στις πιέσεις της εργοδοσίας. Είναι άλλωστε γνωστή η ελευθερία που επικρατεί στους χώρους δουλειάς...
* * *
Ο σταθερός ημερήσιος χρόνος εργασίας αποτελεί βασικό πυλώνα των εργασιακών σχέσεων. Η ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας έχει ανυπολόγιστες συνέπειες στην υγεία και τη ζωή των εργαζομένων. Η φυσική φθορά από την υπερεργασία δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντισταθμιστεί από ανάπαυση μέρες ή και μήνες αργότερα.
Αποκαλυπτική είναι έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σύμφωνα με την οποία οι πολλές ώρες εργασίας συνδέονται με κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Συγκεκριμένα, 55 ή περισσότερες ώρες εργασίας τη βδομάδα χαρακτηρίζονται από τον ΠΟΥ «σοβαρός κίνδυνος για την υγεία». Γνωστές είναι επίσης οι αρνητικές επιπτώσεις του ακανόνιστου ωραρίου εργασίας στον ανθρώπινο οργανισμό. Ανυπολόγιστες είναι και οι συνέπειες στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή, στο σύνολο της ζωής του εργαζόμενου από το σμπαράλιασμα του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας.
Εκτός όμως από τις συνέπειες στην υγεία των εργαζομένων, η απορρύθμιση του ωραρίου στην περίπτωση των γιατρών έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία και την ασφάλεια των ασθενών. Η πιθανότητα ιατρικού λάθους αυξάνεται όσο αυξάνονται οι ώρες εργασίας, η ποιότητα της περίθαλψης των ασθενών -που ήδη είναι χαμηλή, λόγω της αυξανόμενης υποχρηματοδότησης του δημόσιου συστήματος Υγείας- πέφτει ακόμα περισσότερο.
* * *
Οι νοσοκομειακοί γιατροί απορρίψαμε τον νόμο για τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας μας στο σύνολό του. Εδώ και 4 χρόνια παλεύουμε για τη μη εφαρμογή του, υπερασπιζόμενοι σθεναρά τον σταθερό ημερήσιο χρόνο εργασίας, ενάντια στις ευρωενωσιακές Οδηγίες. Τον ίδιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσει το σύνολο των εργαζομένων, μπροστά στο απαράδεκτο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας. Να το απορρίψει στο σύνολό του ως απαράδεκτο. Να παλέψει με κάθε τρόπο για την υπεράσπιση του 8ωρου.
Αναδημοσιεύεται από τη στήλη «Αποκαλυπτικά» του «Ριζοσπάστη», 25/5/2021.