ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΙΝΚΥΝΚ – ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, 13/02/2020
ΟΜΙΛΙΑ: ΓΑΖΟΣ ΕΚΤΟΡΑΣ, ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΕΙΝΚΥΝΚ
Σας καλωσορίζω κι εγώ με τη σειρά μου στη σημερινή εκδήλωση και σύσκεψη, ως γραμματέας της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείου και Κέντρων Υγείας Νομού Καρδίτσας. Ευχαριστούμε το συνάδελφο παιδίατρο και την παιδιατρική κλινική του νοσοκομείου μας για την άρτια ενημερωτική παρουσίαση του θέματος. Και από αυτή την παρουσίαση φαίνεται ότι υπάρχουν μια σειρά θέματα σχετικά με την υγεία των παιδιών μας και την πρόληψη στα σχολεία που επιβάλλεται να συζητήσουμε ως σωματεία εργαζομένων στην υγεία, σύλλογοι γονέων, σύλλογοι εκπαιδευτικών και άλλοι φορείς.
Έξαρση της εποχικής γρίπης …αφορμή να δούμε το «δάσος»
Κατά τη γνώμη μας η έξαρση της εποχιακής γρίπης και των άλλων ιώσεων είναι, δυστυχώς, μία πρώτης τάξεως αφορμή για να συζητήσουμε και να βρούμε λύσεις στα ζητήματα που σχετίζονται και αφορούν την υγεία και την ασφάλεια των μαθητών στα σχολεία. Μας προβληματίζει σοβαρά το γεγονός ότι με μία απλή έξαρση της αναμενόμενης εποχικής γρίπης κλείνουν δεκάδες σχολικές μονάδες, όταν βρισκόμαστε στην εποχή αλματώδους ανάπτυξης της επιστήμης, της ιατρικής και της τεχνολογίας. Για να το θέσουμε το ερώτημα αντίστροφα, όταν υπάρχει πληθώρα επιστημονικών και τεχνολογικών γνώσεων, μέσων και έμπειρου επιστημονικού δυναμικού, γιατί φτάνουμε στο σημείο να κλείνουν τα σχολεία, ενώ αυτό θα έπρεπε να είναι μία τελευταία λύση αφού έχουν εξαντληθεί όλα τα υπόλοιπα περιθώρια?
Το ερώτημα δεν είναι φιλοσοφικό. Κάθε άλλο. Αφορά την καθημερινή πραγματικότητα που ζουν οι μαθητές στα σχολεία και αφορά τη συνεχή έγνοια των γονιών , ανεξάρτητα από την εποχή της γρίπης και του χειμώνα. Πολλά στοιχεία ανέδειξε η ομιλία του συναδέλφου παιδιάτρου προηγουμένως, αλλά πιστεύω, αξίζει να αναφερθούμε σε στοιχεία που αφορούν την ασφάλεια και την υγεία στα σχολεία, τουλάχιστον επιγραμματικά. Ας ξεφύγει η σκέψη μας από το απλό αντισηπτικό χεριών. Πολλά από αυτά οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί, σίγουρα τα γνωρίζουν καλύτερα για να τα επιβεβαιώσουν ή να προσθέσουν κι άλλα.
Τα υπαρκτά προβλήματα των σχολείων σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια …
δεν είναι καινούρια
Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, χαρακτηριστικά παραδείγματα που συνδέονται με την υγεία και την πρόληψη στα σχολεία είναι:
· Τεχνολογικά μέσα εξαερισμού των αιθουσών (για να μη χρειάζεται να ανοίγουν τα παράθυρα των αιθουσών σε μειωμένες θερμοκρασίες).
· Κατά κανόνα, οι τουαλέτες των σχολικών κτηρίων που ακόμα και αν καθαρίζονται, οι περισσότερες είναι ηλικίας πολλών ετών και σε κακή κατάσταση.
· Σε κάποια σχολεία η θέρμανση είναι, όπως και στην κρίση, είδος πολυτελείας, με κάποιους γονείς να βάζουν το χέρι στην τσέπη για να ανα…πληρώσουν την υποχρέωση της πολιτείας ακόμα και στα βασικότερα.
· Οι ανεπαρκείς, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, εσωτερικοί χώροι άθλησης.
· Οι ασφαλείς και επαρκείς χώροι για το διάλλειμα, ώστε τα παιδιά να μη στοιβάζονται στους διαδρόμους όταν βρέχει ή χιονίζει.
· Οι καθαρίστριες των σχολείων είναι απλήρωτες και ακόμα και όταν παίρνουν το μισθό, αυτός δεν περιλαμβάνει την καθαριότητα των διαδρόμων
· Η μεταφορά των μαθητών από και προς το σχολείο, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες του νηπιαγωγείου και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού.
· Η σχεδόν παντελής έλλειψη υποδομών για μαθητές με ειδικές ανάγκες, από μπάρες μέχρι ασανσέρ, ειδικές τουαλέτες, κλπ.
· Η ανεπάρκεια της πολιτείας να καλύψει τα γεύματα των παιδιών, που ακόμα και όπου το κάνει, τις περισσότερες φορές ανατίθεται σε ιδιωτικές εταιρείες catering, άγνωστης στην πραγματικότητα ποιότητας. Για να μην πάμε στα ολοήμερα σχολεία με τα παιδιά να κουβαλάνε τα ταπεράκια στην τσάντα τους … αν έχουν κιόλας.
· Η εξάντληση των παιδιών μεγαλύτερων ηλικιών που ετοιμάζονται για τις πανελλήνιες και από το πρωί ως το βράδυ τρέχουν στα φροντιστήρια για ένα καλύτερο βαθμό που θα τους κρίνει … το εργασιακό μέλλον.
Ας πάμε, όμως, και σε κάποια πιο ακραία παραδείγματα, όπως τα λέμε, αν και αποδεικνύονται όχι και τόσο σπάνια και για το λόγο αυτό εξίσου σημαντικά. Πριν από 15 ημέρες καταγράφηκε νέο περιστατικό λιποθυμίας κοριτσιού σε σχολείο της Πελοποννήσου εξαιτίας του ότι ήταν νηστικό, δηλαδή λιποθύμησε από την πείνα. Απ’ ότι φαίνεται η κρίση δεν πέρασε και σε αρκετές οικογένειες τους χτυπάει βασανιστικά την πόρτα.
Πριν από περίπου μία εβδομάδα, πάλι, ο σεισμός στην περιοχή μας ανέδειξε την ανετοιμότητα του συστήματος, με την γνωστή πλέον ανεπάρκεια των αντισεισμικών ελέγχων και της σύγχρονης αντισεισμικής θωράκισης των σχολικών κτηρίων.
Ο ρόλος του συστήματος υγείας στην πρόληψη της υγείας.
Κάλυψη των αναγκών ή μείωση τους κόστους?
Το ερώτημα της υγείας και της ασφάλειας των παιδιών και των μαθητών, όμως, δεν αφορά μόνο τα σχολεία, αλλά αναμφισβήτητα περιλαμβάνει και τις δομές του δημόσιου συστήματος υγείας. Τι έχει να επιδείξει το σύστημα υγείας σχετικά με αυτό το πρόβλημα? Στο νομό μας, δυστυχώς, μετράμε κυρίως ελλείψεις παρά τα σοβαρές προσπάθειες του υπάρχοντος επιστημονικού προσωπικού. Η παιδιατρική κλινική του νοσοκομείου μετά βίας εφημερεύει όλο το μήνα, κάποιους μήνες, ανάλογα με τις μετακινήσεις παιδίατρων που δουλεύουν αλλού, ακόμα και σε άλλους νομούς. Ο κανόνας είναι να μην υπηρετεί κανένας παιδίατρος στα 3 από τα 4 κέντρα υγείας του νόμού και οι ΤΟ.Μ.Υ. της πόλης μας να μην έχουν κανένα παιδίατρο. Η νέα ΤΟ.Μ.Υ. της πόλης, μάλιστα, δουλεύει μόνο με αποσπασμένους γιατρούς από το Κ.Υ. Παλαμά. Τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα στις επισκέπτριες υγείας, που έχουν ως αντικείμενο την επίσκεψη των σχολείων και την ευθύνη των εμβολιασμών.
Δυστυχώς, όμως, οι ελλείψεις δεν έχουν τέλος, όταν θα αρχίσουμε να τις μετράμε. Το ζήτημα είναι η λύση τους. Σε αυτή την περίπτωση, αντίθετα απ’ ότι φαίνεται, η πολιτεία δεν μένει άπρακτη. Δεν συνηγορεί όμως στη λύση του προβλήματος όπως θα το φανταζόμασταν, επιστημονικά, κοινωνικά, ανθρωπιστικά. Οι κινήσεις της πολιτείας αφορούν καθαρά αφενός το μπάλωμα του προβλήματος και αφετέρου την περαιτέρω εξοικονόμηση πόρων…
Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, η κίνηση αυτού του διαστήματος του Δήμου μας και του Ιατρικού Συλλόγου με γνωστή Μ.Κ.Ο. που δραστηριοποιείται στο ζήτημα της υγείας των παιδιών. Μία κινητή μονάδα με εθελοντές (σημειωτέον δεν έχουμε τίποτα με τους εθελοντές, αντίθετα πιστεύουμε ότι μπορούν και προσφέρουν πολλά) όχι μόνο δεν αναπληρώνει επαρκώς τις ανάγκες σε προληπτικές εξετάσεις των μαθητών, αλλά αντίθετα ανοίγει το δρόμο να εκχωρήσουν οι υποχρεώσεις της πολιτείας σε κάποιον άλλο, που … κοστίζει λιγότερο, και ας μην πάρουν τα παιδιά που θα χρειαζόταν. Κάποιος θα πει … κάτι είναι και αυτό στις εποχές που ζούμε…
Στις εποχές που ζούμε, όμως, παράλληλα με την ανερχόμενη και ενισχυόμενη δράση των Μ.Κ.Ο. σε πολλές πτυχές της κοινωνικής μέριμνας, όπως και στην υγεία, προωθείται η μετατροπή των μονάδων υγείας από δημόσιες σε ιδιωτικές. Από τη μία πλευρά, δηλαδή, καλλιεργείται ο εθελοντισμός για να καλύψει τα ελάχιστα απαραίτητα, και από την άλλη ιδιωτικοποιούνται τα νοσοκομεία για όποιον θα έχει τα χρήματα, όπως το πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Λάρισας. Γιατί αυτό σημαίνει η μετατροπή του ΠΓΝΛ σε ΝΠΙΔ και πρέπει να το γνωρίζουν όσοι γονείς χρειαστεί να μεταφέρουν τα παιδιά τους εκεί λόγω μη εφημέρευσης της παιδιατρικής στο νοσοκομείο Καρδίτσας. Στη μετατροπή των νοσοκομείων από δημόσια σε ΝΠΙΔ συμφωνεί, δυστυχώς, και ο Πανελλήνιος ιατρικός Σύλλογος, με επιχειρήματα που είναι τόσο οικονομικοκεντρικά-κερδοσκοπικά όσο και αντιεπιστημονικά. Βλέπετε μέχρι και η επιστήμη μπορεί να υποκλιθεί σε συγκεκριμένα συμφέροντα.
Στις εποχές που ζούμε, επίσης, αλλάζει το ασφαλιστικό σύστημα με βάση το οποίο θα εξαρτάται και η δυνατότητα πρόσβασης και οι παροχές υγείας στον κάθε ασφαλισμένο ή μη … δηλαδή, άνεργο. Το νέο ασφαλιστικό που θέλουν να ψηφίσουν μέχρι το τέλος του μήνα σαρώνει τις υγειονομικές παροχές, αφού τις συνδέει με τις εισφορές που θα δίνει ο κάθε ασφαλισμένος. Και αν θέλεις κάτι παραπάνω και αξιοπρεπές για τα παιδιά σου … πήγαινε στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και ό,τι προλάβεις … πριν τα τζογάρουν στο χρηματιστήριο…
Η κάλυψη των αναγκών είναι εφικτή και περνά μέσα από το δικό μας αγώνα.
Τώρα θα σκεφτείτε, μας καλέσατε εδώ να μας κάνετε μία πολιτική ανάλυση. Τα ξέρουμε και από μόνοι μας. Το θέμα είναι τι να κάνουμε. Το αντίθετο. Έχουμε να σας πούμε ότι με αυτές τις σκέψεις και με την επιδίωξη της αποκλειστικά δημόσιας και δωρεάν υγείας για όλους και πρώτα και κύρια για τους πιο αδύναμους, όπως τα παιδιά μας, ως Ένωση Νοσοκομειακών γιατρών έχουμε καταφέρει ό,τι έχουμε καταφέρει. Και τι κάναμε?
Από πέρυσι τέτοια περίοδο συμμετείχαμε με δεκάδες άλλους φορείς στο πανκαρδιτσιώτικο συλλαλητήριο για την υγεία με αφορμή τις τεράστιες ελλείψεις στην παιδιατρική κλινική. Συνδιοργανώσαμε με άλλα σωματεία υγειονομικών, σωματεία εργαζομένων, συλλόγους αγροτών, συλλόγους γυναικών και άλλους φορείς, που είναι όλοι εδώ απόψε, 4 συγκεντρώσεις στην πύλη του νοσοκομείου για υγειονομικές ή πανεργατικές απεργίες, έχοντας πάντα προμετωπίδα το αίτημα της πλήρους λειτουργίας της παιδιατρικής. Συμμετείχαμε σε κάθε αγώνα που αφορούσε ελλείψεις, απολύσεις, μισθούς, βάζοντας και τα δικά μας αιτήματα με προεξέχον αυτό των παιδιάτρων.
Και τι καταφέραμε? Από μία και μόνη παιδίατρο πριν από ενάμιση χρόνο, τώρα εργάζονται συνολικά τρεις. Έχει προκηρυχτεί θέση παιδιάτρου στο ΚΥ Σοφάδων που έχει στην ευθύνη του πληθυσμούς αυξημένων αναγκών. Πριν από δύο μέρες προκηρύχθηκαν ξανά 2 θέσεις μόνιμων παιδιάτρων για το νοσοκομείο Καρδίτσας. Δημιουργούνται, λοιπόν, με τη δικιά μας παρέμβαση και τη συνεχή πίεση, οι προϋποθέσεις να εφημερεύει η παιδιατρική κλινική κάθε μέρα και ολόκληρο το μήνα. Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι η δύναμη του ενωμένου αγώνα πάνω σε προβλήματα και δικαιώματά μας μπορεί να έχει αποτέλεσμα και έχει αποτέλεσμα. Όταν στήριγμα της κοινής συμπόρευσής μας είναι οι διεκδικήσεις με βάση τις σύγχρονες ανάγκες μας, τότε έχουμε πολλά να καταφέρουμε.
Δεν θα σταματήσουμε μέχρι να καλυφθούν οι ανάγκες του πληθυσμού της πόλης και όλου του νομού σε παιδιάτρους στο νοσοκομείο και σε όλα τα κέντρα υγείας. Δεν θα σταματήσουμε μέχρι να καλυφτούν πλήρως και δωρεάν οι ανάγκες όλου του πληθυσμού, ασθενών για θεραπεία και αποκατάσταση και υγειών για πρόληψη και υγιεινές συνθήκες μάθησης, εργασίας, άθλησης κλπ. Ξέρουμε ότι έχουμε δύσκολο και μακρόχρονο δρόμο και αγώνα, δύσκολους αντιπάλους που νοιάζονται περισσότερο για τα κέρδη και τη μοιρασιά της λείας από την υγεία που σκόπιμα έχει συρρικνωθεί, αλλά μπορούμε να έχουμε και πολλούς συνοδοιπόρους και συμμάχους σε αυτό τον αγώνα, όλους εσάς που μέσα από τα σωματεία, τους συλλόγους και τους φορείς σας, δεν θα κάνουμε πίσω από τις ανάγκες και τα δικαιώματα τα δικά μας και των παιδιών μας.
Μαχητικό ραντεβού στην απεργιακή συγκέντρωση ενάντια στο νέο αντι-ασφαλιστικό νομοσχέδιο
Πριν κλείσω, θέλω να θυμίσω ότι η επόμενη μάχη που έχουμε μπροστά μας είναι η προσπάθεια να μην ψηφιστεί και να μην περάσει το νέο αντι-ασφαλιστικό νομοσχέδιο, που δεν συνδέεται μόνο με αυτούς που θα πάρουν το επόμενο διάστημα σύνταξη, αλλά κυρίως με αυτούς που έχουν ανάγκες για υγεία, ασφάλεια, στήριξη της μητρότητας, που είναι άρρηκτα δεμένο, δηλαδή, με τα παιδιά μας και την υγεία τους. Σας καλούμε και από αυτό το βήμα στην συγκέντρωση την ερχόμενη Τρίτη, 18 Φεβρουαρίου, 10.30πμ, που συμμετέχουμε μαζί με σωματεία υγειονομικών και εργαζομένων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Και μετά από αυτή τη συνάντηση θα είμαστε βέβαια εδώ να συζητήσουμε, να μάθουμε τα προβλήματα, να τα αναδείξουμε και να κινητοποιηθούμε για τα ζητήματα υγείας και πρόληψης στα σχολεία και στο σύστημα υγείας.
Η κοινή συμπόρευση θα έχει συνέχεια…
Κλείνοντας, επειδή μπορεί ο ειρμός της σκέψης να φάνηκε ότι ξέφυγε από τα παιδιά και τα σχολεία, θα ήθελα να επισημάνω και να σχολιάσω το θέμα που απεικονίζει η αφίσα μας. Αφορά τα παιδιά όλου του κόσμου, ειδικά τα παιδιά των πιο αδύναμων και κατατρεγμένων, των οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερων, για τα οποία αξίζει να παλέψουμε. Να αφιερώσουμε αυτή την εκδήλωση στα παιδιά μας και στα σχολεία που θα πρέπει να μεγαλώνουν με τον καλύτερο και ασφαλέστερο τρόπο τους ανθρώπους που θα φτιάξουν έναν κόσμο ομορφότερο.
Πρόληψη και Αγωγή Υγείας
Κουτσόπουλος Χρήστος, παιδίατρος, επιμελητής β’ Γ.Ν. Καρδίτσας, μέλος ΕΙΝΚΥΝΚ
Από την ετυμολογία της λέξης πρόληψη μπορούμε να προσδιορίσουμε εννοιολογικά το νόημά της. Προέρχεται από τη λέξη λήψη και την πρόθεση προ(πριν από), δηλαδή «πριν τη λήψη».. Άρα ως πρόληψη μπορεί να οριστεί η συνολική λήψη των μέτρων εκείνων και των ενεργειών που έχει ως σκοπό να εμποδίσει την εμφάνιση διάφορων αρνητικών, βλαπτικών φαινομένων ή καταστάσεων.
Ο βασικός διαχωρισμός της πρόληψης αντιδιαστέλλεται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Η πρωτογενής πρόληψη επικεντρώνεται στην αποφυγή της έκθεσης σε συγκεκριμένους βλαπτικούς αιτιολογικούς παράγοντες (π.χ. αποφυγή καπνίσματος, παστερίωση του γάλακτος, κ.λ.π.) ή στην ισχυροποίηση του οργανισμού με γενικά ή ειδικά μέτρα (φυσική άσκηση, εμβολιασμοί). Η πρωτογενής πρόληψη απευθύνεται κυρίως στο κοινωνικό σύνολο.
· Κύριος σκοπός της πρόληψης είναι η μείωση της θνησιμότητας και η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης σε συνδυασμό με την βελτίωση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής. η πρωτογενής πρόληψη περιλαμβάνει ενέργειες που αποσκοπούν στην αποφυγή ή μείωση της έκθεσης σε παράγοντες που συνδέονται αιτιολογικά με νοσήματα ή συμπτώματα, όπως για παράδειγμα είναι το κάπνισμα στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα. Αποσκοπεί δηλαδή στη μείωση της επίπτωσης μιας νόσου στον πληθυσμό. Η πρωτογενής πρόληψη περιλαμβάνει μέτρα ατομικής και ομαδικής προστασίας.
Βασικά εργαλεία για την επίτευξη των στόχων της πρωτογενούς πρόληψης είναι η Προαγωγή Υγείας και η Αγωγή Υγείας. Η Προαγωγή Υγείας σύμφωνα με τη διακήρυξη του ΠΟΥ, είναι η διαδικασία μέσα στην οποία τα άτομα γίνονται ικανά να αναπτύξουν τον έλεγχο πάνω στην υγεία τους και να τη βελτιώσουν αποτελεσματικά. Είναι μια ευρύτερη δραστηριότητα στο χώρο της υγείας και της κοινωνίας και όχι μια ιατρική υπηρεσία. Γι' αυτό, όλοι οι επαγγελματίες υγείας και ιδιαίτερα όσοι ασχολούνται με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της προαγωγής υγείας.
Μια από τις τεχνικές που χρησιμοποιεί η προαγωγής υγείας με στόχο την τροποποίηση επιβλαβών για την υγεία στάσεων και συμπεριφορών είναι και η Αγωγή Υγείας .
Ως Αγωγή Υγείας, προσδιορίζεται η αρχή με την οποία άτομα και ομάδες ανθρώπων μαθαίνουν να συμπεριφέρονται με έναν τρόπο πρόσφορο και αποτελεσματικό για την προαγωγή, διατήρηση ή αποκατάσταση της υγείας τους. Ο τελικός στόχος των μεθόδων Αγωγής Υγείας είναι η θετική τροποποίηση της συμπεριφοράς. Η Αγωγή Υγείας εκτός από αναπόσπαστο κομμάτι της Προαγωγής Υγείας παράλληλα αποτελεί και ουσιαστική συνιστώσα της θεραπευτικής διαδικασίας και της ορθής κρίσης και αξιοποίησης των υπηρεσιών υγείας. Τελική επιδίωξή της είναι να ωθήσει τα άτομα να αναπτύξουν ενισχυμένο αίσθημα ευθύνης για τις συνθήκες υγείας και τις συμπεριφορές υγείας που υιοθετούν μέσα από το ατομικό οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον.
ΠΡΙΝ ΦΤΑΣΟΥΜΕ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. -ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Με την έναρξη μιας εγκυμοσύνης ξεκινάει μια σειρά προληπτικών εξετάσεων και παρακολούθησης της εγκύου που σκοπό έχουν την έγκαιρη πρόληψη πιθανών νοσημάτων του εμβρύου και της εγκύου, αλλά και την παρακολούθηση της πορείας της ανάπτυξης του.
Το νεογέννητο , το βρέφος και το προνήπιο στηρίζεται στην πρόληψη που του παρέχεται από το άμεσο οικογενειακό περιβάλλον και τον προσωπικό του παιδίατρο. Πώς γίνεται αυτό; Με τον προγραμματισμένο εμβολιασμό και έλεγχο ανάπτυξης. Με τις προγραμματισμένες εργαστηριακές εξετάσεις και προοδευτική εισαγωγή διατροφών και καθιέρωση ενός μοντέλου διατροφής.(Έχει εκδοθεί από το Υπουργείο Υγείας εδώ και 2 χρόνια επικαιροποιημένος Εθνικός Οδηγός Διατροφής για κάθε ηλικιακή ομάδα. Με την παροχή ερεθισμάτων στο παιδί που συμβάλουν στην ψυχική , κοινωνική και νοητική του ανάπτυξη. Η σπουδαιότητα του σχολικού χώρου ως βασική δομή στο επίπεδο της Αγωγής Υγείας
Η αναγκαιότητα εφαρμογής των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας από την προσχολική ακόμα ηλικία συχνά στηρίζεται στο κοινωνικογνωστικό μοντέλο και στη φιλοσοφία που απορρέει από αυτό υποστηρίζοντας ότι όσο πιο μικρή ηλικία έχει το άτομο στο οποίο εστιάζει ένα πρόγραμμα, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι γνώσεις του και οι πιθανότητες να εφαρμόσει ορθή συμπεριφορά υγείας στη μελλοντική του ζωή. Βέβαια τα προγράμματα αυτά δεν πρέπει να είναι περιστασιακά, αλλά να επαναλαμβάνονται συστηματικά με επικαιροποιημένες πληροφορίες προσεγγίζοντας πάντα την ηλικία του παιδιού. Το σχολείο αποτελεί τη βασική δομή στην αρχική ζωή του ατόμου που σμιλεύει την ανθρώπινη ψυχή και πλάθει τον αυριανό άνθρωπο, συμμετέχοντας ενεργά στην πνευματική, ψυχική και σωματική του διάπλαση. Ο μαθητής μέσα από τη συμμετοχή του στη σχολική ζωή διαμορφώνει στάσεις, αξίες και συμπεριφορές.. Σαφώς οι πρώτες προσδοκίες και οι πρώτες αντιλήψεις και συμπεριφορές, διαμορφώνονται από το παιδί μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον (πρωταρχική κοινωνική στερέωση) και αργότερα αξιώνει από τους άλλους να συμπεριφέρονται με ανάλογο τρόπο (δευτερογενής κοινωνική στερέωση). Το σχολείο ως δευτερογενής φορέας κοινωνικοποίησης, έχει τη δυνατότητα της εκ νέου επεξεργασίας των ιδεολογιών και των αντιλήψεων και μπορεί να συντελέσει στην τροποποίηση των συμπεριφορών. Είναι σημαντικό δε, να επισημάνουμε ότι η παιδική κα ως εκ τούτου και η σχολική ηλικία είναι η ηλικία εκείνη κατά τη διάρκεια της οποίας διαμορφώνεται η προσωπικότητα του παιδιού, αλλά και της αντίληψης και της γνώσης του εαυτού και του σώματός του, καθώς και συνηθειών που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η έναρξη της εφαρμογής προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης πρέπει να αρχίζει από την είσοδο κιόλας του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον, από την προσχολική δηλαδή ηλικία. Η εφαρμογή προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στα σχολεία με την ενεργητική και βιωματική μάθηση που χρησιμοποιεί, συμβάλλει στην αλλαγή και στη διαμόρφωση των στάσεων και συμπεριφορών των μαθητών, ενισχύοντας την υπευθυνότητα, την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να υιοθετήσουν θετικές στάσεις και τρόπους ζωής.
Ένα τέτοιο σχολείο όπου μαθητές και εργαζόμενοι νοιώθουν ασφάλεια, άνεση και ικανοποίηση, θα μετατραπεί σε χώρο όπου όλοι θα επιθυμούν να έρχονται καθημερινά για να μάθουν, να εργαστούν, να δημιουργήσουν, να επικοινωνήσουν και να οραματιστούν. Σε όλα αυτά τα προγράμματα της Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας καλούνται να παίξουν πρωταρχικό ρόλο, πρώτιστα οι μαθητές και έπειτα οι εκπαιδευτές. Ένα πρόγραμμα Αγωγής Υγείας στο σχολείο θα πρέπει να είναι μια προσπάθεια ενίσχυσης του παιδαγωγικού ρόλου του σχολείου και να επικεντρώνεται στη βελτίωση της ικανότητας του παιδιού να «φροντίζει συνολικά τον εαυτό του.
Η Αγωγή Υγείας στο σχολικό περιβάλλον
Η αγωγή υγείας στο σχολικό περιβάλλον αποτελεί μια διεπιστημονική και διαθεματική προσέγγιση, που σχεδιάζεται και διεξάγεται με σκοπό την προάσπιση, τη βελτίωση και την Προαγωγή της Υγείας των μαθητών. Το υπουργείο παιδείας εφαρμόζει προγράμματα Αγωγής Υγείας στα σχολεία με στόχο την πρόληψη και την προαγωγή υγείας. Αποτελεί δε την πρώτη προσέγγιση της Αγωγής Υγείας για τον περιορισμό των φαινομένων εκείνων που απειλούν τη σωματική και ψυχική υγεία των νέων ανθρώπων και συντελούν στον κοινωνικό τους αποκλεισμό αλλά και στον πιθανό αποκλεισμό τους από την αγορά εργασίας. Μέσα από την ενεργητική και βιωματική μάθηση στοχεύει στην αλλαγή της στάσης και της συμπεριφοράς των μαθητών, με σκοπό την ενίσχυση της υπευθυνότητας, της αυτοεκτίμησης, της αυτοπεποίθησης, της προσωπικότητας και της ικανότητας του μαθητή για την υιοθέτηση θετικών τρόπων και στάσεων ζωής.
Από τα τέλη του 1960, η Αγωγή Υγείας και η εφαρμογή προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης, άρχισε να οργανώνεται στο σχολικό περιβάλλον. Το σχολείο αποτελεί την έκφραση της συστηματικής και τυπικά διαρθρωμένης διαδικασίας της αγωγής, αναλαμβάνει τη διαπαιδαγώγηση, την κοινωνικοποίηση, τη μόρφωση και την εκπαίδευση των νέων ανθρώπων. Τα σχολικά προγράμματα εστιάζουν σε θέματα που άπτονται της πρόληψης της υγείας του πληθυσμού, ανάλογα με την εθνική προσέγγιση που υπάρχει από τον αντίστοιχο φορέα (υπουργείο παιδείας, υγείας κ.λ.π.).
Π.χ: εφαρμόστηκε και συζητήθηκε και πραγματοποιήθηκαν δράσεις για το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμούκαι ακόμα έγινε και νομοθέτημα. Τα παλαιότερα χρόνια δεν είχε αναγνωριστεί σαν πρόβλημα και δεν υπήρχε αντίστοιχο πρόγραμμα.
Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί η δράση και η ενημέρωση για τον περιορισμό των αυξανόμενων κρουσμάτων ιλαράς που αντιμετωπίστηκε με την δράση από κοινού των επισκεπτριών υγείας και των παιδιάτρων και με έκτακτη οδηγία της Εθνικής Επιτροπής εμβολιασμών για μαζικό εμβολιασμό. Επ ουδενί δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως στατικά προγράμματα διότι επικαιροποιούνται ανάλογα με τις τάσεις και τους στόχους που τίθενται από την επιστημονική κοινότητα ή από τις ίδιες τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά και από τη διεθνή τάση και τις προτάσεις φορέων ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα που προκύπτουν (Ευρωπαϊκή ένωση , ΠΟΥ, CDC, κ.λ.π.).
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ
1. ΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ
2. BOULING
3. ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
4. ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ
5. ΕΚΣΤΑΡΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΤΙΣ ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
6. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ.
7. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ.
8. ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ –ΦΡΟΥΤΑ ΛΑΧΝΙΚΑ
Η σπουδαιότητα του σχολικού χώρου ως βασική δομή στο επίπεδο της Αγωγής Υγείας
Η αναγκαιότητα εφαρμογής των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας από την προσχολική ακόμα ηλικία συχνά στηρίζεται στο κοινωνικογνωστικό και στη φιλοσοφία που απορρέει από αυτό υποστηρίζοντας ότι όσο πιο μικρή ηλικία έχει το άτομο στο οποίο εστιάζει ένα πρόγραμμα, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι γνώσεις του και οι πιθανότητες να εφαρμόσει ορθή συμπεριφορά υγείας στη μελλοντική του ζωή. Βέβαια τα προγράμματα αυτά δεν πρέπει να είναι περιστασιακά, αλλά να επαναλαμβάνονται συστηματικά με επικαιροποιημένες πληροφορίες προσεγγίζοντας πάντα την ηλικία του παιδιού. Το σχολείο αποτελεί τη βασική δομή στην αρχική ζωή του ατόμου που σμιλεύει την ανθρώπινη ψυχή και πλάθει τον αυριανό άνθρωπο, συμμετέχοντας ενεργά στην πνευματική, ψυχική και σωματική του διάπλαση. Ο μαθητής μέσα από τη συμμετοχή του στη σχολική ζωή διαμορφώνει στάσεις, αξίες και συμπεριφορές.. Σαφώς οι πρώτες προσδοκίες και οι πρώτες αντιλήψεις και συμπεριφορές, διαμορφώνονται από το παιδί μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον (πρωταρχική κοινωνική στερέωση) και αργότερα αξιώνει από τους άλλους να συμπεριφέρονται με ανάλογο τρόπο (δευτερογενής κοινωνική στερέωση). Το σχολείο ως δευτερογενής φορέας κοινωνικοποίησης, έχει τη δυνατότητα της εκ νέου επεξεργασίας των ιδεολογιών και των αντιλήψεων και μπορεί να συντελέσει στην τροποποίηση των συμπεριφορών. Είναι σημαντικό δε, να επισημάνουμε ότι η παιδική κα ως εκ τούτου και η σχολική ηλικία είναι η ηλικία εκείνη κατά τη διάρκεια της οποίας διαμορφώνεται η προσωπικότητα του παιδιού, αλλά και της αντίληψης και της γνώσης του εαυτού και του σώματός του, καθώς και συνηθειών που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του.
Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η έναρξη της εφαρμογής προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης πρέπει να αρχίζει από την είσοδο κιόλας του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον, από την προσχολική δηλαδή ηλικία. Η εφαρμογή προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στα σχολεία με την ενεργητική και βιωματική μάθηση που χρησιμοποιεί, συμβάλλει στην αλλαγή και στη διαμόρφωση των στάσεων και συμπεριφορών των μαθητών, ενισχύοντας την υπευθυνότητα, την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να υιοθετήσουν θετικές στάσεις και τρόπους ζωής.
Ένα τέτοιο σχολείο όπου μαθητές και εργαζόμενοι (όπου εργαζόμενοι= καθηγητές, καθαρίστριες, θυρωροί, φύλακες), νοιώθουν ασφάλεια, άνεση και ικανοποίηση, θα μετατραπεί σε χώρο όπου όλοι θα επιθυμούν να έρχονται καθημερινά για να μάθουν, να εργαστούν, να δημιουργήσουν, να επικοινωνήσουν και να οραματιστούν. Σε όλα αυτά τα προγράμματα της Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας καλούνται να παίξουν πρωταρχικό ρόλο, πρώτιστα οι μαθητές και έπειτα οι εκπαιδευτές. Ένα πρόγραμμα Αγωγής Υγείας στο σχολείο θα πρέπει να είναι μια προσπάθεια ενίσχυσης του παιδαγωγικού ρόλου του σχολείου και να επικεντρώνεται στη βελτίωση της ικανότητας του παιδιού να «φροντίζει συνολικά τον εαυτό του.
ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ;
Θεωρητικά καλά τα λέμε. Παρατηρείται το φαινόμενο τα προγράμματα αυτά να παίζουν έναν ελάχιστο ρόλο μιας και η ζωή των μαθητών απέχει πολύ από τις προτροπές αυτών των προγραμμάτων και αυτό συμβαίνει επειδή η ίδια η πραγματικότητα στα σχολεία είναι δομημένη σε αντίθετη και μη συμβαδίζουσα βάση.
Εφαρμόζεται το μοντέλο της καμπάνιας και το μοντέλο του «χωροφύλακα» απέναντι στους μαθητές. Επαφίεται στον ατομικό ρόλο του καθενός.
Πχ. Η διατροφή του μαθητή στο σχολείο εξαρτάται από τι προϊόντα θα έχει το κυλικείο, από τι χρήματα θα μπορεί ή δεν θα μπορεί να ξοδέψει ο κάθε μαθητής.( τραγική ειρωνεία ότι συνεχώς ευαγγελιζόμαστε συστήματα υγείας άλλων χωρών που σιτίζουν τους μαθητές στα σχολεία με συγκεκριμένο διαιτολόγιο, ενώ εμείς το έχουμε μόνο σε μορφή σύστασης.
Κάθε μέρα αντιμετωπίζουμε στο ιατρείο αγύμναστα, υπέρβαρα παιδιά , που δεν έχουν μάθει καλά καλά να παίρνουν ανάσα και την ίδια ώρα στην τηλεόραση εκατοντάδες εκπομπές για τα οφέλη της ζωής με άσκηση κλπ.
Το ίδιο συμβαίνει και με τους χώρους υγιεινής με τις ελλείψεις την ελλιπή καθαριότητα κλπ.
Comments