Την Παρασκευή 5 Ιούλη κατατέθηκε σε διαβούλευση το νομοσχέδιο που κλιμακώνει την επίθεση στη δημόσια Ψυχική Υγεία και Απεξάρτηση. Οι εξαγγελίες του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού για τα ζητήματα Ψυχικής Υγείας, Δ. Βαρτζόπουλου, μαρτυρούν ότι στόχος είναι να υλοποιηθούν κατά γράμμα οι κατευθύνσεις της ΕΕ για χάρισμα της Ψυχικής Υγείας σε ΜΚΟ, ΑΜΚΕ (Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες) και ιδιώτες. Χρησιμοποιούν ως όχημα την ολοκλήρωση της αντιδραστικής «Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης» που ξεκίνησε εδώ και 30 χρόνια με τον Ν.2716/1999», δηλαδή την ιδιωτικοποίηση και πλήρη εμπορευματοποίηση των δωρεάν υπηρεσιών ψυχικής υγείας και απεξάρτησης που καταργεί και διαλύει τις δημόσιες δομές ψυχικής υγείας και απεξάρτησης μάλιστα με fast track διαδικασίες μέσα στο καλοκαίρι.
Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο οδοστρωτήρα, που καταργεί τα δύο (ΨΝΑ και ΨΝΘ) από τα τρία εναπομείναντα δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας, αφήνοντας πρόσφορο έδαφος στην ανάπτυξη ιδιωτικών κλινών, που ήδη αριθμούν 4.700, σε αντίθεση με τις 900 κλίνες στο ΕΣΥ.
Ας κάνουμε όμως μία αναδρομή στις αναδιαρθρώσεις στον τομέα της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα που χρονολογούνται από τα μέσα της δεκαετίας του 1980.Το τραγικό αποτύπωμα των αντιδραστικών αλλαγών που εξειδικεύουν τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτό τον ευαίσθητο τομέα και προωθήθηκαν από όλες τις κυβερνήσεις διέψευσε τις προσδοκίες όσων πίστευαν στο όραμα της υπέρβασης της ιδρυματοποιημένης περίθαλψη και στη μετάβαση στην κοινωνική κοινοτική ψυχιατρική, στο γκρέμισμα των τειχών του ασύλου και σε μια διαφορετική συνολική προσέγγιση των ψυχιατρικών παθήσεων .Γρήγορα αποδείχθηκε ότι πίσω από τα λόγια για μετατόπιση του κέντρου βάρους από την ιδρυματική στην κοινοτική φροντίδα, την καταπολέμηση του στίγματος, τον σεβασμό στα δικαιώματα των ατόμων ψυχικές διαταραχές κρύβεται η προσπάθεια για ελαχιστοποίηση των κρατικών δαπανών για την ψυχική υγεία που αντιμετωπίζεται σαν κόστος και που έχει ως αποτέλεσμα ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος των αναγκών να αποτελεί πεδίο επιχειρηματικής δράσης από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις του χώρου ΜΚΟ που πραγματικά αρπάζουν τα προγράμματα αλλά και τη μετακύλιση της ευθύνης της φροντίδας σε οικογένειες και στις λεγόμενες άτυπες μορφές υπηρεσιών. Οι ασυλικές συνθήκες νοσηλείας που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και καταλύουν την υπόσταση όχι μόνο δεν εξαλείφθηκαν αλλά ζουν και βασιλεύουν στα 3 ψυχιατρικά νοσοκομεία που έχουν απομείνει, στους ψυχιατρικούς τομείς των γενικών νοσοκομείων και σε ιδιωτικές κλινικές αλλά και στις ελάχιστες δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, ξενώνες και οικοτροφεία οι οποίες έχουν μετατραπεί σε αποθήκες ψυχών .Καθημερινό φαινόμενο αποτελούν οι ασθενείς στοιβάζονται σε ράντζα να συνωστίζονται σε ακατάλληλους χώρους με απαρχαιωμένες υποδομές και τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό όλων των ειδικοτήτων. Επίσης, η πίεση που υπάρχει στο σύστημα υγείας για ταχεία διακίνηση των περιστατικών και μείωσης του χρόνου νοσηλείας των ασθενών σε συνδυασμό με την ανυπαρξία πρακτικά κρατικών κοινοτικών δομών έχουν ως αποτέλεσμα την ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση των επανεισαγωγών το φαινόμενο της περιστρεφόμενης πόρτας στην επιδείνωση σε τελική ανάλυση της υγείας των ασθενών έτσι οι οικογένειες των ατόμων με ψυχικές διαταραχές επωμίζονται σχεδόν εξ ολοκλήρου τη φροντίδα τους χωρίς καμία κρατική στήριξη με αποτέλεσμα την τεράστια ψυχολογική επιβάρυνση τους. Αν δεν υπάρχει δε υποστηρικτικό περιβάλλον καταλήγουν μακροχρόνια νοσηλευόμενοι στα τμήματα που προορίζονται για την αντιμετώπιση των οξέων περιστατικών περιμένοντας μάταια να βρεθεί μια θέση ένα ξενώνες σε κάποιο οικοτροφείο. Για ένα ποσοστό ασθενών των οποίων οι οικογένειες μπορούν να εξασφαλίσουν την οικονομική δυνατότητα με 1000 δύο στερήσεις καταδικάζονται σε εγκλεισμό για χρόνια ακόμα και ισόβια σε κάποιες ιδιωτικές κλινικές άσυλα. Αυτά τα στοιχεία είναι που βεβαιώνονται τόσο την ελληνική όσο και τη διεθνή εμπειρία στην Ελλάδα μέσω των προγραμμάτων Λέρος ένα και Λέρος 2 το 90- 94 και με ευρωπαϊκά κονδύλια ξεκινάει μετεγκατάσταση σε κοινοτικές δομές με το νόμο του 99 και το εθνικό σχέδιο δράσης με την κωδική ονομασία «Ψυχαργώς» που ξεκίνησε να υλοποιείται το 2001 επίσημα και χρηματοδοτήθηκε από ευρωπαϊκά κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού και τα ασφαλιστικά ταμεία και έκλεισε σταδιακά τα 5 ψυχιατρικά νοσοκομεία και δημιουργήθηκαν 38 τομείς ψυχικής υγείας ενώ μειώθηκαν δραστικά οι κλίνες στα εναπομείναντα ψυχιατρικά νοσοκομεία .Όπως χαρακτηριστικά άλλωστε τονίζεται και στο νόμο του 99 οι υπηρεσίες του δημόσιου τομέα θα βοηθούν θα συνεπικουρούν και θα ρυθμίζουν τις υπάρχουσες υπηρεσίες και δεν θα πρέπει να αναπτύξουν νέες υπηρεσίες που μπορούν να αναπαράγουν και να ανταγωνίζονται προγράμματα που ήδη υπάρχουν εκτός δημοσίου τομέα. Σήμερα στην Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου υγείας λειτουργούν συνολικά 3 ψυχιατρικά νοσοκομεία από 11 το 2009 41 ψυχιατρικά και 7 παιδοψυχιατρικά τμήματα γενικών νοσοκομείων 24 κέντρα ψυχικής υγείας 22 κοινοτικά κέντρα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων 30 κινητές μονάδες 88 κέντρα ημέρας 30 κοινωνικοί συνεταιρισμοί περιορισμένης ευθύνης 501 μονάδες προ κοινωνικής αποκατάστασης και 39 ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές συγκεντρωμένες σε Αττική Θεσσαλονίκη και Λάρισα ο κλάδος παρουσιάζει μάλιστα ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά καθώς οι 3 μεγαλύτερες κλινικές συγκεντρώνουν 1/3 περίπου του συνολικού τζίρου και οι 6 μεγαλύτερες καταλαμβάνουν πάνω από το 50% της αγοράς. Τη δεκαετία 2009 / 19 ο ιδιωτικός ψυχιατρικός τομέας ενισχύθηκε κατά πολύ σε κλίνες έναντι του δημοσίου ενδεικτικά από στοιχεία το 2007 στη χώρα λειτουργούσαν 53.888 κλίνες εκ των οποίων 37.574 στο δημόσιο 1607 σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικά και 14.707 ιδιωτικά θεραπευτήρια.Το 2009 σε σύνολο 8975 κλινών 4107 αφορούσαν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και 4868 ιδιωτικά θεραπευτήρια, παρατηρείται λοιπόν μια αύξηση μεσοσταθμικά των κλινών του ιδιωτικού τομέα ως ποσοστό επί του συνόλου από 7% το 2007 σε 33,1% το 2015 και το 2018 σε σύνολο 7062 κλινών οι κλίνες σε δημόσια θεραπευτήρια ήταν 1356 έναντι 5706 ιδιωτικά άρα λοιπόν ψυχιατρική μεταρρύθμιση οδήγησε σταδιακά στη συρρίκνωση του δημόσιου συστήματος υγείας το οποίο ταυτόχρονα συμβαδίζει με τη διόγκωση κυριαρχία του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα υγείας
Για την ψυχική υγεία για τη χώρα μας ο προγραμματισμός και εξειδίκευση για την ψυχική υγεία κατατέθηκε με τον τίτλο νέο εθνικό σχέδιο δράσης για την ψυχική υγεία της επόμενης δεκαετίας που παρουσιάστηκε στις 22 Δεκέμβρη του 2022 σε υπουργικό συμβούλιο. Το υπουργείο υγείας ήδη από τον Απρίλη του 22 απευθύνεται σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και φυσικά πρόσωπα για τη χρηματοδότηση 100 και πλέον μονάδων ψυχικής υγείας με το ποσό που πλησιάζει τα 67 εκατομμύρια ευρώ από αυτά τα 55 εκατομμύρια προέρχονται από το ταμείο ανάκαμψης. Το μεγαλύτερο κομμάτι αυτής της χρηματοδότησης αφορά την ίδρυση υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ενώ ένα μικρό μέρος της χρηματοδότησης αφορά τα δημόσια νοσοκομεία για την ανάπτυξη κλινών νοσηλείας ενηλίκων σε πόλεις στις οποίες δεν υπάρχουν Κ.Ο.ΚΕ.Ψ.Υ.ΠΕ και παιδοψυχιατρικά τμήματα .Το μεγάλο τμήμα της χρηματοδότησης απευθύνεται σε μη ΜΚΟ ψυχικής υγείας, νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και φυσικά πρόσωπα και ενδεικτικό ήταν στην πρόσκληση του υπουργείου τότε δεν χρηματοδοτούνταν η στέγη για τις μονάδες που θα ιδρυθούν και προβλεπόταν η σύμπραξη των φορέων με νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, φυσικά πρόσωπα φορείς αυτοδιοίκηση και την εκκλησία για δωρεάν παραχώρηση κτιρίου στέγασης. Με τον τρόπο αυτό το κράτος μεταθέτει μαζικά την ευθύνη για παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας και ειδικά πρωτοβάθμιας φροντίδας σε μη κυβερνητικές οργανώσεις. Χαρακτηριστικά στα Γιάννενα πραγματοποιήθηκε σύμπραξη του πανεπιστημιακού νοσοκομείου και μιας ΑΜΚΕ μέσω της οποίας το νοσοκομείο παραχώρησε για 10 χρόνια στη μη κυβερνητική οργάνωση στέγη για ανάπτυξη μονάδα έγκαιρης παρέμβασης στην ψύχωση .Η απόφαση αναφέρεται σε συλλειτουργία της μη κυβερνητικής οργάνωσης με την υπάρχουσα δημόσια μονάδα έγκαιρης παρέμβασης που λειτουργεί από 2007 και είναι η πρώτη και μοναδική πανελλαδικά συλλειτουργία. Παρουσιαζόταν τότε από τη διοίκηση του νοσοκομείου και τη μη κυβερνητική οργάνωση ως σανίδα σωτηρίας για τη δημόσια μονάδα αφού τα τελευταία χρόνια έχει υποβαθμιστεί λόγω της κρατικής υποχρηματοδότησης. Η λειτουργία αυτή αποτελεί το δούρειο ίππο διεμβόλισης δημόσιας μονάδας σταδιακής περαιτέρω συρρίκνωσης της και λειτουργία της με όρους ιδιωτικής επιχείρησης .
Ειδικότερα στην περιοχή μας ,στο νομό Αχαΐας οι εξελίξεις έρχονται να βυθίσουν ακόμα περισσότερο στο σκοτάδι το ευαίσθητο κομμάτι της ψυχικής υγείας. Οι πρωτοβάθμιες υπηρεσίες λειτουργούν με τεράστιες ελλείψεις ( Κέντρα ψυχικής υγείας και υγιεινής) με τη μοναδική κινητή μονάδα που έχει υπό την ευθύνη της όλο το νομό να έρχεται κάθε εξάμηνο αντιμέτωπη με την προοπτική της παύσης λειτουργίας της λόγω λήξης των εξάμηνων συμβάσεων. Οι ανεπάρκειες αυτές αποτυπώνονται και στον αριθμό των ακούσιων νοσηλειών στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο με το νούμερο να αγγίζει το 88 % επί του συνόλου των εισαγωγών. Αντίστοιχα ,στη νοσοκομειακή περίθαλψη, η ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου λειτουργεί με 150-200% πληρότητα με ασθενείς στοιβαγμένους σε ράντζα σε συνθήκες αντιεπιστημονικές, επισφαλείς και αναξιοπρεπείς τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους υγειονομικούς και να μη λειτουργεί η αντίστοιχη -προβλεπόμενη από το οργανόγραμμα του ΓΝ Πατρών λόγω έλλειψης χώρου. Στο νομό λειτουργούν δύο ξενώνες Ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που λειτουργούν εν πολλοίς σαν οικοτροφεία λόγω έλλειψης κλινών στα τελευταία(δύο οικοτροφεία με 30 κλίνες ΑΜΚΕ Κλίμακα).
Η διαχρονική ανυπαρξία οργανωμένων υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), μέσα από τις οποίες να εκπορεύονται και να εκπονούνται προγράμματα προληπτικής Ψυχιατρικής, λόγω υποστελέχωσης και υποχρηματοδότησης, είναι γνωστή. Η αντιλαϊκή πολιτική αυξάνει τους νοσογόνους παράγοντες για την εμφάνιση ψυχικών προβλημάτων και ταυτόχρονα η ίδια η ανεπάρκεια ΠΦΥ ευθύνεται κατά ένα ποσοστό για την αυξητική τάση της εκδήλωσης των ψυχικών διαταραχών που δεν ανιχνεύθηκαν και δεν αντιμετωπίστηκαν εγκαίρως. Στον αντίποδα αυτού η «λύση» δίνεται με προγράμματα - πυροτεχνήματα, με ημερομηνία λήξης τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους ασθενείς, όπως τα πρόσφατα παραδείγματα με τα προγράμματα έγκαιρης παρέμβασης στην ψύχωση με 18μηνη διάρκεια και χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα οποία θα ολοκληρωθούν μετά το πέρας της χρηματοδότησης, αντιμετωπίζοντας την έγκαιρη παρέμβαση στην ψύχωση ως μια παροδική ανάγκη για τον πληθυσμό.
Επιπρόσθετα, με διοικητικές αλλαγές που προβλέπονται στο προσχέδιο νόμου, διάφορες ΜΚΟ και ΑΜΚΕ, που ανθούν χρόνια στον χώρο ξεκοκαλίζοντας προγράμματα, μπαίνουν κάτω από την ίδια διοικητική ομπρέλα με τις δημόσιες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας , ενώ δίνονται γενναίες χρηματοδοτήσεις για τη δημιουργία νέων, με τους ιδιώτες και κάθε λογής «φιλάνθρωπους» να αναλαμβάνουν αυτό που το κράτος θα έπρεπε να παρέχει.
Αντίστοιχα στον τομέα της Απεξάρτησης, με τη συνένωση όλων των οργανισμών σε ένα ΝΠΙΔ με όνομα Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Εξάρτησης (ΕΟΠΑΕ), μπαίνουν στο στόχαστρο της υποβάθμισης της ουσιαστικής λειτουργίας τους προγράμματα με «δείγματα γραφής» στη θεραπεία και την επανένταξη(ΚΕΘΕΑ, 18 ΑΝΩ, ΙΑΝΟΣ, Διάπλους κ.λπ.). Προβλέπεται το κλείσιμο των Κέντρων Πρόληψης αφού δε διασφαλίζεται η συνέχιση της λειτουργίας τους μετά το 2027. Πιθανή εξέλιξη θα είναι ακόμα και το «πάντρεμα» της θεραπείας και της πρόληψης με ΜΚΟ, οδεύοντας με όλο και πιο γοργά βήματα στο χτύπημα της δημόσιας και δωρεάν Απεξάρτησης, με το ΝΠΙΔ να βασίζεται όχι μόνο στην κρατική χρηματοδότηση, αλλά όλο και περισσότερο σε προγράμματα με ημερομηνία λήξης (π.χ. ΕΣΠΑ), σε χορηγίες και προοπτικά ακόμα και σε νοσήλιο από τους ίδιους τους αποδέκτες, όπως δείχνει και η πείρα από χώρες της ΕΕ.
Όλες οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις ΝΔ, Σύριζα, Πασοκ έχουν διαμορφώσει την πολιτική της ψυχικής υγείας και της περίθαλψης των ασθενών με ψυχικές διαταραχές με βάση τις εξειδικευμένες αυτές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η καθεμία πιάνοντας το νήμα από την προηγούμενη προώθησε βήμα βήμα την αντιδραστική πολιτική της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης βάζοντας στην προκρούστεια κλίνη του κόστους οφέλους τα δικαιώματα και τις ανάγκες των ατόμων με ψυχικές διαταραχές καταδικάζοντας ασθενείς σε άθλιες ιδρυματικές συνθήκες περίθαλψης στα δημόσια και ιδιωτικά άσυλα ή στην απομόνωση τους 4 τοίχους του σπιτιού τους. Αυτή η πολιτική θα συνεχιστεί και με το νομοσχέδιο της κυβέρνησης ΝΔ για την ψυχική υγεία που βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες σε διαδικασία διαβούλευσης. Απέναντι στην κατάσταση που επικρατεί στις δημόσιες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας , η κυβέρνηση της ΝΔ έρχεται να ξεμπερδέψει μια και έξω με τα ψυχιατρικά νοσοκομεία, μετατρέποντάς τα σε «αποκεντρωμένες μονάδες» Ψυχικής Υγείας σε ένα, όπως λένε, «ασθενοκεντρικό σύστημα». Στο πλαίσιο λειτουργίας ενός Ενιαίου Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΕΔΥΨΥ), ενός διοικητικά συγκεντρωτικού δικτύου, όπου χωράνε δημόσιες υπηρεσίες και ιδιώτες, καταργούνται τα 2 από τα 3 εναπομείναντα ειδικά ψυχιατρικά νοσοκομεία για να δοθεί ακόμα περισσότερος χώρος στην ανάπτυξη ιδιωτικών κλινών, που ήδη αριθμούν 4.700, σε αντίθεση με τις 900 κλίνες στο ΕΣΥ. Ασθενείς, οι οικογένειές τους και οι υγειονομικοί θα περιπλανώνται από τη μια δομή στην άλλη, από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη στην πανσπερμία των ψυχιατρικών δομών (δημόσιες, ιδιωτικές, ΜΚΟ, ΑΜΚΕ) που εντάσσονται σε έναν ενιαίο διοικητικό οργανισμό, χωρίς αποτέλεσμα.
Οι εργαζόμενοι, ο λαός, οι οικογένειες των ατόμων με ψυχικές διαταραχές, οι μαζικοί φορείς στον χώρο της Ψυχικής Υγείας και της Απεξάρτησης χρειάζεται να μην επιτρέψουν τις εξελίξεις που δρομολογεί η κυβέρνηση της ΝΔ και να διεκδικήσουν υψηλού επιπέδου δημόσιες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Απεξάρτησης με βάση τις σύγχρονες κατακτήσεις της επιστήμης για την πλήρη κάλυψη των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.
Απαιτούμε:
Όχι στη διάλυση και το κλείσιμο των δημόσιων υπηρεσιών στη Ψυχική Υγεία και την Απεξάρτηση.
Όχι στην κατάργηση του οργανισμού του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής.
Κάτω τα χέρια σας από το "18 Άνω"! Ενίσχυση των στεγνών προγραμμάτων ως κύρια μορφή θεραπείας.
Όχι στις απολύσεις και την εργασιακή ομηρία των χιλιάδων συναδέλφων συμβασιούχων στις δημόσιες μονάδες Υγείας. Άμεση μονιμοποίησή τους, χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
Μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού σε όλες τις ειδικότητες με βάση τις ανάγκες. Πλήρη εργασιακά - μισθολογικά - ασφαλιστικά - επιστημονικά δικαιώματα για όλους.
Κατάργηση κάθε μορφής επιχειρηματικής δράσης στον χώρο της Υγείας. Έξω οι εργολάβοι από τα νοσοκομεία.
Διασφάλιση όλων των εργασιακών σχέσεων. Να μην πειράξουν ούτε έναν εργαζόμενο»
Λειτουργία ψυχιατρικής κλινικής στο Γ.Ν Πατρών πλήρως στελεχωμένη
Άμεση δημιουργία νέων κινητών μονάδων στελεχωμένων με μόνιμο ιατρονοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό που να καλύπτουν τις γεωγραφικές ανάγκες του νομού.
Μεταφορά της ψυχιατρικής κλινικής παίδων και εφήβων στο βασικό κτηριακό κορμό του Καραμανδάνειου Νοσοκομείου
Ίδρυση, στελέχωση και λειτουργία δομής έγκαιρης παρέμβασης για την ψύχωση στην Πάτρας
Προχωράμε σε μεγάλη πανελλαδική απεργία την Τρίτη 16/7, με κινητοποίηση στις 11 π.μ. στο υπουργείο Υγείας.
留言